Met de collega’s in het lectoraat Ethiek & Technologie volgen we geboeid het verloop van de corona-uitbraak en alle maatregelen die zijn genomen of worden overwogen. Van de vraag wie wel en wie niet een plek op de IC krijgt als de bedden opraken, tot de vraag of de maatregelen uiteindelijk niet erger zijn dan de kwaal. En nu (april 2020) de mogelijke inzet van een corona-app: natuurlijk helemaal een onderwerp dat erg raakt aan Ethiek & Technologie.
Lockdown in historische context
Detlef Wagenaar heeft een artikel geschreven waarin hij de lockdown die wij meemaken in historische context plaatst (Lockdown en democratie). De corona-uitbraak vraagt om uitzonderlijke ingrepen door de overheid. De aanpak verschilt flink tussen landen, van Nederland tot China, van Zweden tot Hongarije.Niet alleen kiezen landen met verschillende politieke traditie voor een verschillende aanpak, maar ook andersom, heeft de aanpak in tijden van crisis vaak blijvende gevolgen voor de staatsinrichting. De teugels die in tijden van crisis worden aangehaald, worden daarna meestal niet meer helemaal losgelaten. Dat was altijd zo, van de pest in de middeleeuwen tot 9/11, laat Detlef zien in zijn artikel met verwijzingen naar Thomas Hobbes, Daniel Defoe, Michel Foucault en Yuval Harari.
Corona-app en ethical readiness
Wagenaars artikel verwijst naar een brief van hoogleraren waarin de regering wordt gevraagd voorzichtig te zijn met de invoering van een corona-app en privacy niet ondergeschikt te maken. Afgelopen week hebben ook lectoren in een brief een oproep aan de ministers gedaan, met nadruk op de vraag of technologie in de vorm van een nabijheid-app wel echt het goede middel is voor het doel dat wordt nagestreefd.De vraag hoe je deze app privacy-vriendelijk zou kunnen maken, maar ook of een app het goede middel voor het beoogde doel is, sluit helemaal aan bij de aanpak van het lectoraat Ethiek & Technologie. Wij ontwikkelen praktische tools die helpen bij het onderzoeken van de impact en de ethical readiness van innovaties.
(Zie Product Impact Tool en zie Ethical readiness check in 6 vragen over doel en middel)
In crisistijd kan technologie gemakkelijker even eenzijdig als redder verschijnen: innovatie voor het goede doel. Maar voor de langere termijn komt het aan op zorgvuldig afwegen tussen voordelen en de nadelen. Daarvoor is nodig het middel van de techniek beter te begrijpen, scherp te zijn op alle mogelijke effecten. En de vraag naar het doel blijft belangrijk; welke waarden zijn belangrijk, voor verschillende betrokkenen?
Docenten en studenten lijken vooralsnog behoorlijk tevreden en trost op wat er is bereikt. Wel mist iedereen het persoonlijk contact. Maar hoe zal het op iets langere termijn bevallen? We zullen onze tools voor de impact en ethiek van techniek inzetten om de reflectie hierover te verdiepen. Wat betekent het dat studenten en docenten – weliswaar digitaal – bij elkaar over de vloer komen? Hoeveel onderwijs blijft straks online en lost dat het ruimtegebrek in de gebouwen op, of zelfs meer dan dat?
Op dit moment is de vraag actueel of toetsing net zo goed online uit te voren is als de lessen. De universiteit Tilburg heeft het nieuws gehaald vanwege de inzet van online surveillance (proctoring) via een programma dat studenten op hun computer moeten installeren. Zelfs los van de vraag of er een wettelijke basis voor is, hebben velen ethische bezwaar tegen deze vorm van inmenging in het privéleven. Zo wil je niet in het nieuws komen.
Bij de overheid, bij bedrijven, bij Saxion is dit nog maar zeer ten dele de praktijk. Er is nog niet genoeg bewustzijn en kennis van de AVG voor privacy. Bovendien is er vaak de aanname dat wetgeving een helder en vastliggend kader biedt, terwijl er in de praktijk vooral veel grijze gebieden zijn. Het komt veel meer aan op eigen verantwoordelijkheid en reflectie over de impact en ethiek van techniek.
Steven Dorrestijn, 28-4-2020
In crisistijd kan technologie gemakkelijker even eenzijdig als redder verschijnen: innovatie voor het goede doel. Maar voor de langere termijn komt het aan op zorgvuldig afwegen tussen voordelen en de nadelen. Daarvoor is nodig het middel van de techniek beter te begrijpen, scherp te zijn op alle mogelijke effecten. En de vraag naar het doel blijft belangrijk; welke waarden zijn belangrijk, voor verschillende betrokkenen?
Saxion ready for an online world?
We volgen ook vanuit die optiek hoe wij op Saxion omgaan met de corona-crisis. Het was indrukwekkend hoe snel het lukte om een omslag naar online onderwijs te maken. Veel van de tools die nu gebruikt worden, vonden eerder maar moeizaam ingang.Docenten en studenten lijken vooralsnog behoorlijk tevreden en trost op wat er is bereikt. Wel mist iedereen het persoonlijk contact. Maar hoe zal het op iets langere termijn bevallen? We zullen onze tools voor de impact en ethiek van techniek inzetten om de reflectie hierover te verdiepen. Wat betekent het dat studenten en docenten – weliswaar digitaal – bij elkaar over de vloer komen? Hoeveel onderwijs blijft straks online en lost dat het ruimtegebrek in de gebouwen op, of zelfs meer dan dat?
Op dit moment is de vraag actueel of toetsing net zo goed online uit te voren is als de lessen. De universiteit Tilburg heeft het nieuws gehaald vanwege de inzet van online surveillance (proctoring) via een programma dat studenten op hun computer moeten installeren. Zelfs los van de vraag of er een wettelijke basis voor is, hebben velen ethische bezwaar tegen deze vorm van inmenging in het privéleven. Zo wil je niet in het nieuws komen.
Ethisch paralleltraject
De corona-app en proctoring laten het belang zien van ethische reflectie parallel aan technische innovatie. Reflectie over de impact en ethiek van techniek kan je onder druk van tijd en geld overslaan, maar dat krijg je op iets langere termijn vaak teruggekaatst.Bij de overheid, bij bedrijven, bij Saxion is dit nog maar zeer ten dele de praktijk. Er is nog niet genoeg bewustzijn en kennis van de AVG voor privacy. Bovendien is er vaak de aanname dat wetgeving een helder en vastliggend kader biedt, terwijl er in de praktijk vooral veel grijze gebieden zijn. Het komt veel meer aan op eigen verantwoordelijkheid en reflectie over de impact en ethiek van techniek.
Steven Dorrestijn, 28-4-2020
PS. Zie ook interview door Anne Hurenkamp op Saxion website.