Ethisch paralleltraject voor innovaties

In het lectoraat Ethiek & Technologie werken we aan tools, zowel voor Maatschappelijk Verantwoord Innoveren als voor onderwijs en professionalisering op het gebied ethiek en techniek. We maken daarvoor onder andere de Product Impact Tool (Dorrestijn). We inventariseren andere elders ontwikkelde tools en werken ook zelf aan nieuwe werkvormen (zoals Ethical Readiness Checks). Ten behoeve van Maatschappelijk Verantwoord Innoveren pogen we steeds meer te komen tot een integraal pakket van tools voor onderzoek en interventies: een ethisch paralleltraject bijinnovaties.

In onze visie zou ethiek tijdens het gehele traject van innovatie een integraal onderdeel moeten zijn. Omdat daarvoor niet altijd de expertise, interesse, tijd, of de juiste mensen beschikbaar zijn, is dat niet volledig haalbaar. Om toch zover mogelijk te komen met de integratie van ethiek pogen we een reeks activiteiten en tools beschikbaar te maken die in de verschillende fasen van een innovatietraject uitgevoerd kunnen worden. 

Schets van ethisch paralleltraject voor innovaties
(in ontwikkeling)

Als we een technisch ontwikkelproces weergeven in een aantal stappen, dan laten we parallel daaraan een traject van ethische reflectie meelopen. Daarbij laten we dit ethisch traject vroeg beginnen en lang doorlopen. Voorafgaand aan de technische ontwikkeling verbreden we de probleemstelling met onderzoek naar maatschappelijk draagvlak. En voorbij de technische ontwikkeling volgt onderzoek naar de effecten van de technologie eenmaal in de samenleving.

Met deze insteek van een "paralleltraject" streven we waar mogelijk naar ethische bijsturing van innovaties binnen een ontwikkeltraject. Maar ook als dat niet lukt garandeert deze insteek dat er altijd ruimte voor ethische reflectie over een innovatie blijft. Leidt ethische reflectie niet tot een "beter" product op de korte termijn, dan draagt het wel bij aan ethische professionalisering in de organisatie met effecten op langere termijn.